Delegeren van medische handelingen
U kunt als huisarts medische handelingen aan andere medewerkers in de huisartsenpraktijk delegeren. Een aantal belangrijke voordelen van taakdelegatie zijn tijdswinst voor de huisarts en meer systematiek in de uitvoer van taken.
Het is belangrijk dat het delegeren van medische handelingen zorgvuldig gebeurt. U kunt dit doen door:
- de praktijkmedewerkers specifieke kennis en vaardigheden bij te brengen;
- heldere protocollen te hanteren; en
- geregeld te controleren of de medewerkers bekwaam zijn en de protocollen juist toepassen.
Deze werkwijze komen de kwaliteit en patiëntveiligheid van de zorgverlening in uw praktijk ten goede.
Op deze pagina:
- Hoe delegeer ik medische handelingen?
- Wat zijn de (wettelijke) eisen?
- Wat zijn de randvoorwaarden?
- Hoe maak ik een protocol?
- Voldoen aan eis praktijkcertificering
- Ondersteunende documenten en instructiefilms
Hoe delegeer ik medische handelingen?
Maak met uw medewerkers allereerst afspraken over ieders taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. U kunt daarvoor deze voorbeeldwerkafspraak 'Delegeren van medische handelingen' gebruiken:
> Download de voorbeeldwerkafspraak Delegeren van medische handelingen (PDF)
In de dagelijkse praktijk delegeert u veel taken naar de doktersassistente en praktijkondersteuner/-verpleegkundige. Denk hierbij aan triage, oren uitspuiten en injecties geven. Dit mag, mits ze dat op basis van hun functie mogen en voldoende vaardig zijn en blijven.
Spreek met uw medewerkers een helder protocol (zie 'Protocol en werkafspraak' in de rechterkolom) af ter ondersteuning van de gedelegeerde handeling.
Wat zijn de (wettelijke) eisen?
De beroepsuitoefening in de gezondheidszorg is geregeld in de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG). Het uitgangspunt is dat iedereen in de gezondheidszorg mag werken. Aan bepaalde handelingen, die risico’s voor de patiënt met zich meebrengen (voorbehouden handelingen), zijn nadere eisen gesteld. Een uitwerking van de consequenties voor praktijkmedewerkers vindt u in het document Voorbehouden handelingen (PDF).
Uitgebreide informatie over wet- en regelgeving die van belang is bij het delegeren van taken vindt u op de sites van de LHV en de KNMG (zie Wet BIG en Wkkgz).
Wat zijn de randvoorwaarden?
Aan het delegeren van medische handelingen zijn een aantal randvoorwaarden verbonden.
- Medewerkers zijn bevoegd en bekwaam (vaardig).
- De huisarts is op de werkvloer beschikbaar voor overleg en ondersteuning.
- Verrichtingen worden in het patiëntendossier geregistreerd (zie NHG-Richtlijn ADEPD en WGBO);
- De wettelijke eisen ten aanzien van de privacy van de patiënt worden in acht genomen (zie Informatiebeveiliging en Wet bescherming persoonsgegevens).
- U maakt zo nodig gebruik van een protocol waarin beschreven staat wat de opeenvolgende stappen zijn, wie daartoe besluit en wie uitvoert.
- De handeling is geïndiceerd (uitvoering op basis van medisch vastgestelde indicatie).
- U gebruikt betrouwbare (onderhouden en geijkte) meetapparatuur en instrumenten. Zie voor de eisen voor laboratoriumonderzoek in de huisartsenpraktijk de NHG-Richtlijn POCT.
- U beschikt over werkzame (geldige, verse) geneesmiddelen en stoffen. Zie ook de Checklist Geneesmiddelen in spoedeisende situaties, de NHG-Behandelrichtlijn Geneesmiddelen en zuurstof in spoedeisende situaties en het Overzicht spoedeisende indicaties, geneesmiddelen en doseringsadvies.
- Er wordt gewerkt conform de minimumnormen van de Richtlijn Infectiepreventie in de huisartsen- en verloskundigenpraktijk.
- Er is voldoende tijd en ruimte om alle stappen zorgvuldig uit te voeren.
Hoe maak ik een protocol?
Het NHG heeft een algemeen voorbeeldprotocol voor een huisartsenvoorziening (PDF), dat u kunt gebruiken als format voor het opstellen van een specifiek protocol voor een gedelegeerde medische handeling binnen uw huisartsenvoorziening.
In dit algemene voorbeeldprotocol staat uitgelegd waar een protocol aan moet voldoen.
Voldoen aan eis praktijkcertificering
Om te kunnen voldoen aan de eisen van een certificeringssysteem kan een eis zijn dat voor bepaalde handelingen een protocol aanwezig is. Het algemeen voorbeeldprotocol (PDF) kan, na aanpassing voor de eigen praktijksituatie, voor dat doeleinde worden gebruikt.
Beschikbare ondersteuning
- Algemeen voorbeeldprotocol voor een huisartsenvoorziening (PDF)
- Voorbehouden handelingen (PDF)
- Voorbeeldwerkafspraak delegeren van medische handelingen (PDF)
- Instructiefilm Meten van enkel-arm index, inclusief werkbeschrijving (alleen toegankelijk voor NHG-leden)
- Instructiefilm Behandeling van handwratten, inclusief werkbeschrijving (alleen toegankelijk voor NHG-leden)
