Dossier Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker

Laatste aanpassing. 9 augustus, 2019

Het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker is een vijfjaarlijkse screening bij 30- tot en met 60-jarige vrouwen. Jaarlijks worden ongeveer 750.000 vrouwen uitgenodigd en 500.000 uitstrijkjes in de huisartspraktijk gemaakt. Door middel van een uitstrijkje worden cellen van de baarmoederhals verzameld. Deze cellen worden onderzocht op de aanwezigheid van (voorstadia van) baarmoederhalskanker.

Meisjes van 12 jaar worden vanaf 2009 ingeënt tegen de meest voorkomende typen Humaan Papillomavirus (HPV) die een hoog risico geven op baarmoederhalskanker, namelijk type 16 en 18. HPV-vaccinatie is opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma.

Vernieuwing bevolkingsonderzoek vanaf 2017

Wat verandert er? De grootste verandering in het vernieuwde bevolkingsonderzoek is dat het uitstrijkje op hrHPV getest wordt. Is hrHPV aanwezig, dan gebeurt op hetzelfde uitstrijkje een cytologische beoordeling. Door deze nieuwe manier van testen is het eerder duidelijk of vrouwen risico lopen op baarmoederhalskanker.

Vanaf 2017 wordt het uitstrijkje eerst beoordeeld op de aanwezigheid van hoog risico Humaan Papillomavirus (hrHPV) voordat de cellen worden onderzocht. Dit voorkomt per jaar ongeveer 75 extra gevallen van baarmoederhalskanker en 18 sterfgevallen. Het onderzoek in de vorm van een uitstrijkje verandert niet, wel in de manier waarop dit verwerkt wordt in het laboratorium: eerst een HPV-test en na een positieve HPV-test volgt op hetzelfde uitstrijkje een cytologische beoordeling.

Ook krijgen vrouwen vanaf 2017 bij de herinnering voor het bevolkingsonderzoek, de mogelijkheid een hr-HPV zelfafnameset aan te vragen.

RIVM-download: ‘Wat verandert er in het nieuwe bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker?’

Meer informatie

Meer informatie over de praktische uitvoering van het vernieuwde bevolkingsonderzoek:

PIN Het vernieuwde bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker
Geactualiseerde NHG-Praktijkhandleiding Baarmoederhalskanker: Bevolkingsonderzoek en diagnostiek
RIVM-informatie voor professionals

Contact

Huisartsen en praktijkassistenten kunnen voor vragen over de uitvoering van het bevolkingsonderzoek in hun regio terecht bij de regionale screeningsorganisaties: