Belangrijkste aandachtspunten
- Het stappenplan voor de behandeling van angststoornissen is aangepast: na voorlichting en psycho-educatie bestaat de vervolgstap uit (cognitieve) gedragstherapeutische technieken in huisartsenpraktijk (facultatief) of verwijzing voor cognitieve gedragstherapie (CGT) in de GGZ.
- Daarna volgt, zo nodig, behandeling met antidepressiva. Hierbij zijn selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s) de voorkeursmiddelen (en tricyclische antidepressiva (TCA’s) niet meer).
- Verder zijn richtlijnen voor de diagnostiek en behandeling van paniekaanvallen toegevoegd.
Voorlichting en psycho-educatie
Er is meer aandacht voor voorlichting en psycho-educatie over het ontstaan en in stand houden van angst en angststoornissen. De focus ligt hierbij op het doorbreken van vermijdingsgedrag en het leren verdragen van de angst.
(Kortdurende) psychologische behandeling
Na voorlichting volgt psychologische behandeling in de vorm van (cognitieve) gedragstherapeutische technieken in de huisartsenpraktijk of verwijzing voor CGT in de GGZ. CGT lijkt namelijk even effectief als medicatie, terwijl het risico op terugval na het staken van de behandeling waarschijnlijk lager is. De (cognitieve) gedragstherapeutische technieken zijn toegevoegd als facultatieve behandeling in de huisartsenpraktijk bij patiënten met een lichte tot matige lijdensdruk en relatief korte ziekteduur. Voorbeelden van deze technieken zijn exposureoefeningen en het G-schema.
Medicamenteuze behandeling
Behandeling met antidepressiva is een optie bij een ernstige comorbide depressie, onvoldoende effect van CGT en bij patiënten met ernstige lijdensdruk of sterk disfunctioneren én voorkeur voor medicatiegebruik. Dit gebeurt dan meestal in de GGZ of eventueel in overleg met een psychiater. De voorkeursmiddelen binnen de SSRI’s zijn aangepast. Tricyclische antidepressiva bevelen we in de huisartsenpraktijk niet langer aan als voorkeursmiddel, vanwege het beperkte bewijs bij patiënten met angststoornissen en het risico op (ernstige) bijwerkingen.
Paniekaanvallen
Bij deze herziening is informatie over paniekaanvallen toegevoegd. Paniekaanvallen kunnen op zichzelf voorkomen (eenmalig of vaker) of bijvoorbeeld in het kader van verschillende angststoornissen. Ook hier speelt voorlichting een belangrijke rol in de behandeling. Verder kan het advies gegeven worden om tijdens een paniekaanval rustig adem te halen en afleiding te zoeken. Behandeling met benzodiazepinen wordt alleen geadviseerd bij hevige angst en wanneer voorlichting en adviezen onvoldoende helpen. De standaard raadt een vervolgafspraak aan bij patiënten met een eerste paniekaanval of frequent recidiverende paniekaanvallen.
Andere NHG-producten
Naast de NHG-Standaard hebben we ook andere NHG-producten ontwikkeld of gewijzigd:
Op Thuisarts zijn alle teksten over Angst aangepast aan de nieuwe standaard, zoals:
- Ik ben vaak bang
- Ik heb een paniekaanval
- Ik heb een angst- en piekerstoornis
- Ik heb een sociale-angststoornis
- Ik ben heel bang voor iets (fobie)
- Ik heb een paniekstoornis
- Ik heb pleinvrees (nieuw)
Hypochondrie is aangepast aan de nieuwe naam: ziekte-angst-stoornis.
Verder zijn de teksten over antidepressiva bij een angststoornis gewijzigd:
Tevens is de informatie over kalmerings-middelen aangepast.
- Angst
- Afbouwen antidepressiva
- Angst en depressie in de palliatieve fase
Er komt een H&W-podcast over de herziene NHG-Standaard Angst. Hier nemen een huisarts en POH-ggz aan deel.
In de NHG E-learning Angst maak je kennis met patiënten die kampen met angstklachten en angststoornissen. Aan de hand van een interactieve casus fris je jouw kennis op over de diagnostiek en behandeling van deze aandoeningen. Ook leer je wanneer een medicamenteuze behandeling gewenst is. Accreditatie: 1,5 punt.
Na het doorlopen van deze e-learning:
- Is je kennis over de diagnostiek bij angst opgefrist.
- Weet je dat voorlichting en psycho-educatie een belangrijke eerste stap is bij de behandeling van angstklachten en angststoornissen.
- Ken je het niet-medicamenteuze beleid bij angst.
- Ken je de indicaties en controles bij de behandeling met antidepressiva.
- Ken je de geactualiseerde adviezen over het afbouwen van antidepressiva.
