Gepubliceerd: 26 april 2023 | Update: 29 april 2025
Advies NHG
Het NHG heeft samen met de COPD Astma Huisartsen Advies Groep (CAHAG) en de Verenigingsraad de Gezondheidsraad geadviseerd over longkankerscreening bij zware rokers. Op basis van de huidige stand van de wetenschap zijn er nog te veel onduidelijkheden om een bevolkingsonderzoek naar longkanker in te voeren. De totale gezondheidswinst is hooguit minimaal en de impact op de huisartsenzorg baart ons zorgen.
Het NHG houdt de ontwikkelingen in de gaten en zal ook in de toekomst de Gezondheidsraad adviseren over een eventuele longkankerscreening.
Advies Gezondheidsraad
De Gezondheidsraad is van mening dat een screeningsprogramma de sterfte aan longkanker zou kunnen verminderen. Tegelijkertijd stelt de raad dat de nadelen van longkankerscreening nog niet volgende kunnen worden ingeschat. Zo is onduidelijk hoe vaak een ongunstige testuitslag niet tot daadwerkelijke longkanker leidt (false positives) en hoe moet worden omgegaan met andere bevindingen zoals aderverkalking.
De Gezondheidraad adviseert het ministerie van VWS om deze onduidelijkheden verder te onderzoeken. Pas daarna kan worden beoordeeld of een bevolkingsonderzoek naar longkanker voldoet aan de criteria voor verantwoorde screening.
Advies NHG
H et advies van de Gezondheidsraad is in zoverre in lijn met het standpunt van het NHG dat het advies is longkankerscreening (vooralsnog) niet in te voeren. De totale gezondheidswinst zal hooguit minimaal zijn. Zware rokers hebben namelijk vaak al een verhoogd risico op andere ernstige aandoeningen zoals COPD en hart- en vaatziekten. Daarnaast zien wij belangrijke nadelen voor patiënten en huisartsen.
Uitvoering
Om longkankerscreening uit te voeren zal een selectie moeten worden gemaakt van zware rokers (vaak roker met ≥ 30 pakjaren). Het NHG maakt zich onder andere zorgen over hoe en door wie deze zware rokers geïdentificeerd moeten worden en hoe moet worden om gegaan met vragen van patiënten over longkankerscreening (en de selectie). Wij zijn bezorgd dat mensen hiervoor naar de huisarts zullen gaan. In het advies van de Gezondheidsraad wordt niet gesproken hoe dit goed vorm kan worden gegeven. Het NHG zou graag zien dat ook deze punten in vervolgonderzoek worden meegenomen.
Patiënten
Voor de patiënten is het NHG onder andere bezorgd dat screening op longkanker enerzijds onder deelnemers een gevoel van schijnveiligheid creëert en anderzijds gevoelens van onzekerheid bij hen die er niet voor in aanmerking komen.
Daarnaast is er op het moment in de maatschappij een sterke drang naar grip op gezondheid en risicoreducties van ziektes. Het NHG vindt het van belang om te voorkomen dat hierbij de nadelen uit het oog worden verloren. We moeten mensen niet onnodig patiënt maken waardoor zij een lagere kwaliteit van leven hebben en risico’s op bijwerkingen en complicaties. Ook zal deze medicalisering leiden tot overbelasting van de zorg.
