Urineweginfecties (LESA Laboratoriumdiagnostiek)

1. Diagnostiek urineweginfectie

Bepalingen

• Nitriettest, leukotest, erytest (urineteststrook)

Indicatie

• Vermoeden van een urineweginfectie
• Verricht geen test bij patiënten met verblijfskatheter en kwetsbare ouderen met aspecifieke klachten en symptomen

Achtergrondinformatie bij de bepalingen

Nitriettest

Ongeveer 25% van de uitslagen is fout-negatief (onder andere door: urine niet lang genoeg in de blaas).

Leukocytentest

Uitslag kan fout-positief zijn bij:

• contaminatie vanuit de vagina
• urethritis
• andere koortsende ziekten, vooral bij kinderen

Referentiewaarden

_{* Sommige laboratoria rapporteren kwantitatieve uitslagen in SI-eenheden.}

Verder beleid

Zie het stroomschema voor verder beleid.

2. Vervolgdiagnostiek

Bepalingen

• dipslide
• urinesediment
• kweek met resistentiebepaling

Indicatie

Dipslide:

• negatieve nitriettest, maar positieve leukocytentest
• aanhoudend vermoeden van een urineweginfectie, ondanks negatieve nitriet- en leukocytentest

Urinesediment: als alternatief voor dipslide > 12 jaar

Kweek met resistentiebepaling:

• tweemaal therapiefalen bij een cystitis bij gezonde niet-zwangere vrouwen
• eenmaal therapiefalen bij een cystitis bij kwetsbare ouderen
• cystitis bij patiënten die antibiotische profylaxe gebruiken
• cystitis bij patiënten uit een risicogroep, met uitzondering van patiënten met goed gereguleerde diabetes mellitus
• cystitis bij kinderen < 12 jaar
• urineweginfectie met tekenen van weefselinvasie
• aanhoudend vermoeden van een urineweginfectie terwijl urineteststrook, dipslide of sediment negatief blijven

Achtergrondinformatie bij bepalingen

Dipslide:

• aflezen na minstens 18 uur (broedstoof) of 24 uur (kamertemperatuur)
• voor schatting aantal kolonievormende eenheden: zie bijlage Groeidichtheid dipslide 

Kweek met resistentiebepaling:

• bij voorkeur verse urine
• monster dat voor inname van de antibiotica is afgenomen
• op formulier vermelden:
• tekenen van weefselinvasie
• katheter-urine
• of en wanneer antibiotica gebruikt zijn

Referentiewaarden

Verder beleid

• Bij een positieve uitslag behandelt de huisarts de patiënt meestal met antibiotica.
• Stel de verloskundige op de hoogte bij een zwangere vrouw met een groep B-streptokok.

3. Controle na behandeling

Bepalingen

• nitriettest, leukotest, erytest (urineteststrook)
• dipslide
• urinesediment
• kweek met resistentiebepaling

Indicatie

• > 1 week klachten na behandeling met alleen pijnstilling
• geen duidelijke afname klachten 24-48 uur na afloop van een antibioticumkuur
• kweek met resistentiebepaling:
• bij niet-zwangere gezonde vrouwen bij aanhoudende klachten na tweede antibioticumkuur
• standaard bij kinderen, risicogroepen en tekenen van weefselinvasie

Referentiewaarden

Verder beleid

• Bij gezonde, niet-zwangere vrouwen met een positieve nitriettest geeft de huisarts een tweede, alternatieve antibioticakuur.
• De huisarts past zo nodig de behandeling aan op geleide van de kweekuitslag (zie NHG-Standaard Urineweginfecties).