Op social media is veel aandacht voor bijwerkingen van hormonale anticonceptiemethodes. Mede hierdoor kiezen steeds meer jonge patiënten voor niet-hormonale anticonceptiemethodes. Het is belangrijk dat patiënten op basis van betrouwbare informatie kiezen voor een anticonceptiemethode die bij hen past. De huisarts kan hier een rol in spelen.

Counseling

De NHG-Standaard Anticonceptie gaat uit van counseling bij de keuze voor een anticonceptiemethode:

  • Bespreek bij een anticonceptiewens de methode van voorkeur, en reden daarvoor. Ga daarbij in op vragen van de patiënt en sluit aan op de situatie en opvattingen van de patiënt. Bespreek ook andere mogelijk relevante methodes.
  • Maak de uiteindelijke keuze samen met de patiënt, op basis van kenmerken van de methode, zoals betrouwbaarheid, toepassing, invloed op het menstruatiepatroon, (ernstige) bijwerkingen en contra-indicaties.
  • Tabel 1 in de standaard biedt een overzicht van contra-indicaties, en tabel 3 een overzicht van kenmerken van alle hormonale en niet-hormonale methodes, inclusief bijwerkingen.
  • De patiënt kan eventueel ter voorbereiding, of in aanvulling, op het consult informatie en keuzetabellen op thuisarts.nl raadplegen.

Voorlichting bijwerkingen hormonale methodes

  • Bespreek met patiënten die hier vragen over hebben dat depressieve klachten, verminderd seksueel verlangen en gewichtstoename kunnen voorkomen als bijwerking, maar dat niet te voorspellen is bij wie en in welke mate. Er is tot op heden geen bewijs dat deze verschijnselen (volledig) toe te schrijven zijn aan de anticonceptie. Alleen voor de prikpil geldt specifiek bewijs voor gewichtstoename van enkele kilo’s.
  • In het algemeen geldt dat de bijwerkingen vaak na de eerste drie maanden van gebruik verdwijnen.

Voorlichting methodes die rekening houden met vruchtbare dagen

Bespreek als de voorkeur van de patiënt uitgaat naar niet-hormonale methodes die rekening houden met vruchtbare dagen onder andere de lagere betrouwbaarheid, de noodzaak van een regelmatige cyclus, dat beide partners zich in de methode moeten verdiepen, en dat verschillende methoden gecombineerd kunnen worden, of met een condoom.

Evaluatieconsult

  • Bied laagdrempelig een evaluatiemoment aan. Gangbaar is om dit 3 maanden na de start te doen, maar dit kan uiteraard op elk moment bij vragen, bijwerkingen of andere klachten.
  • Besteed tijdens het evaluatieconsult aandacht aan bijwerkingen, specifiek die van invloed zijn op de stemming, seksueel verlangen en lichaamsgewicht.
  • Bij blijvende bijwerkingen: onderzoek samen met de patiënt of de klachten door het anticonceptiemiddel kunnen komen. Eventueel kan de patiënt kiezen voor een andere anticonceptiemethode.   

Meer informatie